1. Podatek PIT (podatek dochodowy od osób fizycznych)
System podatkowy w Czechach jest w miarę stabilny i prosty. Zaletą systemu opodatkowania osób prowadzących działalność gospodarczą jest możliwość wyboru dogodnej dla nich formy opodatkowania. Należy jednak pamiętać, że wybierając jeden ze sposobów opodatkowania, wybieramy go na lata. Zatem wskazane jest, by osoby rozpoczynające działalność gospodarczą w Republice Czeskiej skonsultowały uprzednio swój biznes plan z doradcą podatkowym. Wysokość podatku dochodowego w przypadku osób fizycznych w Republice Czeskiej wynosi 15 %. Osoby prowadzące działalność gospodarczą na terenie Republiki Czeskiej mogą wybrać sposób rozliczenia się z podatków.
Wyróżniamy cztery sposoby rozliczeń, a tym samym różne zakresy prowadzenia księgowości i wysokość opodatkowania.
a/ prowadzenie pełnej księgowości
b/ prowadzenie ewidencji podatkowej
c/ zastosowanie systemu ryczałtu procentowego
d/ opodatkowanie na podstawie podatku ryczałtowego
Ad a/ prowadzenie pełnej księgowości
Osoby fizyczne prowadzące działalność gospodarczą prowadzą pełną księgowość. Ten sposób prowadzenia księgowości jest swobodnym wyborem osoby prowadzącej działalność gospodarczą lub jest to wymóg ustawowy. Ustawowo objęte są podmioty, których roczny dochód przekracza 25.000.000 CZK lub obowiązek ten wynika z innej podstawy prawnej. Trzeba pamiętać, że o ile osoba prowadząca działalność gospodarczą wybiera ten sposób rozliczenia, jest dla niej obowiązujący przez co najmniej 5 nawiązujących na siebie latach obrachunkowych.
Plusy:
- możliwość skorzystania z pełni ulg podatkowych
- podatek naliczony jest tylko z faktycznej różnicy przychodów
Minusy:
- koszty prowadzenia księgowości
- niekorzystny sposób dla osób, u których działalność gospodarcza generuje minimum kosztów
Ad b/ ewidencja podatkowa
Ewidencje podatkową mogą wybrać osoby prowadzące działalność gospodarczą, które nie mają obowiązku prowadzenia pełnej księgowości. Obowiązkiem podatnika jest prowadzenie ewidencji podatkowej w sposób umożliwiający weryfikację jej:
1/ przychodów i wydatków, w zakresie koniecznym do określenie podatku oraz
2/ majątek i zobowiązaniach podatnika.
Prowadzenie ewidencji podatkowej jest niezbędne, o ile podatnik chce rozliczyć swoje wydatki według stanu faktycznego, w oparciu o dokumenty księgowe.
Plusy:
- korzystna często dla osób, których działalność polega na zakupie i sprzedaży towarów a z uwagi na wysokość kosztów nie jest opłacalne dla podatnika rozliczanie na podstawie zastosowanie ryczałtu procentowego
Minusy:
- konieczność prowadzenia ewidencji
Ad c/ zastosowanie systemu ryczałtu procentowego
Jest często stosowany system rozliczenia podatkowego, który opiera się na tym, że wydatki określone są z góry, według stawki procentowej przypisanej dla danego segmentu działalności gospodarczej, z uwzględnieniem limitu dla każdego sektora. Zatem rozliczenie nie jest oparte o faktyczne koszty.
Stopy procentowe:
a/ 80 % – z przychodu uzyskanego w zakresie prowadzone produkcji rolniczej, leżnej lub gospodarki wodnej. Maksymalna wysokość kosztów wynosi 1.600.000 CZK
b/ 60 % z przychodu opartego na działalności gospodarczej wolnej. Maksymalna wysokość limitu wynosi 1.200.000 CZK
c/ 30 % z przychodu z wynajmu majątku, który jest w majątku firmy. Maksymalna wysokość limitu wynosi 600.000 CZK
d/ 40 % – z innych przychodów działalności gospodarczej, poza przypadkami wykluczonym ustawowo
Plusy:
- niskie koszty prowadzenia księgowości
- prosty system, minimalizujący błędy zaksięgowania
Minusy:
- nie jest korzystny dla każdego podatnika
- konieczność wstępnej analizy przychodów oraz w szczególności przewidywanych kosztów
- konieczność prowadzenia księgowości
Ad c/ Podatek ryczałtowy (wspólnie z ryczałtem ZUS i NFZ)
Od 01. 01. 2021 r. osoby prowadzące w Republice Czeskiej działalność gospodarczą jednoosobową uzyskują możliwość rozliczenia wszelkich składek ubezpieczenia zdrowotnego oraz społecznego i podatku dochodowego za wykonaniem tylko jedynej opłaty miesięcznej w wysokości 5 469 koron czeskich (ok. 912 zł).
Znika potrzeba zajmowania się składaniem zeznań podatkowych, rozliczeniami osób prowadzących działalność na własny rachunek dla ZUS i NFZ, a także płaceniem podatku dochodowego i składek na ubezpieczenie społeczne i zdrowotne. Nowy system podatku ryczałtowego znacznie uprości sposób rozliczania zobowiązań socjalnych i podatkowych.
Ryczałt będzie aktualizowany co roku jako bieżąca kwota minimalnej składki na ubezpieczenie zdrowotne i społeczne. Rozliczenie podatków i składek ryczałtowo wiąże się prowadzeniem mniejszej ilości dokumentacji. Przy pomocą jednego formularza i jednej płatności załatwią Państwo zobowiązania emerytalno-zdrowotne i podatkowe, i mają to Państwo odhaczone. Bez deklaracji podatkowych, bez raportowania składek. O nic innego nie muszą się już Państwo martwić. Ryczałt pozwoli zatem osobom prowadzącym działalność na własny rachunek zaoszczędzić nie tylko pieniądze, ale przede wszystkim czas, który w przeciwnym razie straciliby na irytującą papierologię. Podatnik także zaoszczędzi na usługach księgowych, bo te nie będą już potrzebne. Pozbędzie się stresu, bo inspektorów skarbowych może nie spotkać przez lata.
Kto zatem może przystąpić do tego „czeskiego raju podatkowego”? Rejestracja jest w pełni dobrowolna. O rozliczenie ryczałtowe może się ubiegać osoba fizyczna o rocznym dochodzie z działalności gospodarczej lub innej działalności na własny rachunek do 1 000 000 mln koron (ok. 168 tysięcy zł), nie zarejestrowana do VAT i niezatrudniona. To tak zwana OSVČ (osoba samostatně výdělečně činná). Zazwyczaj jest nią przedsiębiorca, rzemieślnik, rolnik, artysta, biegły sądowy itp. Zgłaszając się do niego, nie będzie można skorzystać z żadnych dalszych ulg podatkowych.
Z podatku nie mogą skorzystać osoby, które z powodu długotrwałego pobytu za granicą nie opłacają składek na ubezpieczenie zdrowotne. Osoba nie może być wspólnikiem spółki publicznej ani komplementariuszem spółki komandytowej, nie może być dłużnikiem w postępowaniu upadłościowym. Od 2021 roku mogą osoby prowadzące działalność jednoosobową z dochodami do 1 000 000 CZK (ok. 168 000 PLN) płacić podatek i składki ZUS i NFZ liniowo w wysokości 5 469 CZK (ok. 912 PLN) miesięcznie. Ta opłata składa się z:
- podatku dochodowego w wysokości 100 CZK,
- ubezpieczenia społecznego ZUS w wysokości 2976 CZK oraz
- ubezpieczenia zdrowotnego NFZ w wysokości 2393 CZK.
Plusy:
- prosty system, jedna kwota, jedna płatność
- symboliczna kwota podatku dochodowego
- brak konieczności prowadzenia księgowości
Minusy:
- limit 1.000.000 CZK
- brak możliwości skorzystania z ulg podatkowych
2. Podatek CIT (podatek dochodowy od osób prawnych)
Wysokość podatku dochodowego w przypadku osób prawnych w Republice Czeskiej wynosi 19 %. Do odprowadzenia podatku są zobowiązane wszystkie osoby prawne mające swoją siedzibę na terenie Republice Czeskiej. W pierwszym roku swojej działalności spółka nie odprowadza zaliczek na poczet podatku CIT. O ile po złożeniu zeznania podatkowego wysokość podatku jest wyższa niż 40.000 CZK, dla spółki powstaje obowiązek płacenia zaliczek na poczet podatku za dalszy rok obrachunkowy. Zaliczki są płatne kwartalnie. Po rozliczeniu następnego roku obrachunkowe zapłacone zaliczki zostaną rozliczone. Termin złożenia zeznania podatkowego: do 31.3. każdego roku. /dla spółek, których rok obrachunkowy jest równy z rokiem kalendarzowym/ Lub do 30.6. w przypadku, że spółka korzysta z usług doradcy podatkowego.
3. Podatek VAT (podatek od towarów i usług)
Zaraz na wstępie zwracamy szczególną uwagę na aktualne obostrzenia ze strony czeskich urzędów skarbowych, co do rejestracji nowych podmiotów do VAT. Rejestracja nie przebiega automatycznie, lecz wymaga szczegółowego uzasadnia wniosku składanego do urzędu skarbowego z przedstawieniem konkretnego biznesplanu nowo powstałej firmy. Trzeba liczyć się z z tym, że skarbówka będzie wymagała dowodów o faktycznej działalności firmy w Republice Czeskiej, którą należy szczegółowo opisać, trzeba podać m.in. partnerów czeskich, kontakty do nich, na pewno nie będzie zaakceptowana wirtualna forma siedziby firmy.
Stawki podatku VAT w Republice Czeskiej wynoszą:
- 21 % stawka podstawowa
- 15 % stawka specjalna
- 10 % stawka specjalna
Podstawowa stawka VAT wynosi 21 % i obejmuje w szczególności dostawy towarów i usług. Stawką w wysokości 15% są objęte są takie towary i usługi jak artykuły żywnościowe, usługi restauracyjne, centrum fitnessu. Najniższą stawką w wysokości 10% są objęte, na przykład usługi hotelarskie, usługi fryzjerskie, usługi skierowane do seniorów lub osób niepełnosprawnych.
Przedmiot opodatkowania:
- odpłatna dostawa towarów lub odpłatny transfer nieruchomości przez osobę podlegającą opodatkowaniu w ramach prowadzenia działalności gospodarczej na terytorium Republiki Czeskiej,
- odpłatne świadczenie usług przez osobę podlegającą opodatkowaniu w ramach prowadzenia działalności gospodarczej na terytorium Republiki Czeskiej,
- odpłatne wewnątrzunijne nabycie towarów, zrealizowane w Republice Czeskiej przez osobę podlegającą opodatkowaniu w ramach wykonywania działalności gospodarczej lub osobę prawną, która nie podlega opodatkowaniu podatkiem VAT, jak też odpłatne nabycie nowego środka transportu z innego kraju członkowskiego przez osobę nie podlegającą opodatkowaniu podatkiem VAT,
- import towarów z miejscem realizacji na terytorium Republiki Czeskiej.
Rejestracja do VAT
Płatnikiem podatku VAT staje się automatycznie osoba z siedzibą na terenie Republiki Czeskiej, której obroty w okresie kolejnych 12 miesięcy kalendarzowych przekroczyły kwotę 1.000.000 CZK. O rejestrację do VAT może ubiegać się każdy podmiot bez konieczności osiągniecia obrotu 1.000.000 CZK. /ok. 168 000 PLN/ rejestracja do VAT w tym wypadku, nie przebiega automatycznie.
Podmiot jest zobowiązany przestawić urzędowi skarbowemu wymagane dokumenty i informacje dotyczące planowanego zakresu prowadzenia działalności. Spółka musi wiarygodnie udowodnić, że jej zamierzona działalność nie będzie tylko działalnością wirtualną. Urząd skarbowy z reguły wymaga przedstawienia krótkiego biznesplanu włącznie z podaniem namiarów na czeskich kontrahentów.
Deklaracja podatkowa
Podatnik ma obowiązek złożenia deklaracji podatkowej w ciągu 25 dni od zakończenia okresu podatkowego – może to być miesiąc lub kwartał. Podatek należy zapłacić w terminie określonym dla złożenia deklaracji podatkowej. Zgodnie z § 101a ustawy o VAT deklaracje składane są w formie elektronicznej.
Rejestracja do podatku VAT osób zagranicznych
Rejestracja do VAT nie przebiega automatycznie, uzależniona jest u nowo otwartych spółek od decyzji urzędu skarbowego. Należy liczyć się z koniecznością przedstawienia w urzędzie skarbowym razem z wnioskiem informacje o przyszłej działalności handlowej spółki. Urząd z reguły żąda informacji dotyczącej przewidywanych obrotów spółki, przedmiotu działalności, kontrahentów spółki, tj. dostawców i odbiorców.
Zarazem po pomyślnej rejestracji do VAT należy spodziewać się w przypadku zwrotu VAT szczegółowych pytań ze strony urzędu skarbowego.
O ile spółka będzie w pierwszych miesiącach odprowadzać VAT, to sytuacja będzie zasadniczo mniej uciążliwa. Przedsiębiorcy sprzedający swoje towary lub świadczący usługi w Republice Czeskiej, którzy nie posiadają siedziby oraz miejsca prowadzenia działalności w Republice Czeskiej, mają zgodnie z § 6c) ust. 2) czeskiej ustawy Nr 235/2004 o podatku VAT obowiązek zarejestrowania się jako płatnicy podatku VAT w Republice Czeskiej bez względu na to, czy są płatnikami podatku VAT w Polsce (za wyjątkiem transakcji, w przypadku których zgłoszenie podatku ciąży na osobie, która jest odbiorcą czynności podlegających opodatkowaniu, lub za wyjątkiem czynności, w przypadku których zostanie wykorzystana procedura małego punktu kompleksowej usługi).
By tego dokonać, należy do 15 dni od czynności podlegającej opodatkowaniu wypełnić elektroniczny formularz zgłoszeniowy rejestracji podatku VAT.
Raporty kontrolne /na potrzeby VAT/
Raporty nie zastępują klasycznych rozliczeń z urzędem skarbowym. Dla podatników VAT stanowią dodatkowe zobowiązanie przedstawienia wszystkich otrzymanych i wystawionych faktur. Obowiązek dotyczy wszystkich podatników VAT.
Raporty kontrolne podawane są wyłącznie w formie elektronicznej. Osoby prawne zobowiązane są do przedłożenia raportu kontrolnego do 25. dnia po zakończeniu każdego miesiąca.
4. Składki NFZ oraz ZUS w Republice Czeskiej
System ubezpieczenia społecznego w Republice Czeskiej obejmuje:
- ubezpieczenie zdrowotne /NFZ/
- ubezpieczenie społeczne / emerytalno-rentowe, chorobowe /ZUS/
Ubezpieczeniem zdrowotnym w Republice Czeskiej objęte są osoby zatrudnione na terytorium tego kraju na podstawie umowy o pracę, osoby prowadzące działalność zarobkową na zasadach samozatrudnienia, osoby nie posiadające własnych dochodów oraz pracownicy państwowi.
Podstawą do obliczenia składki jest wynagrodzenie brutto pracownika (podstawa nie może być niższa niż płaca minimalna – gdyby tak było należy uiścić składkę w wysokości 13,5% płacy minimalnej, która w 2021 r. wynosi 15.200- CZK). Stawka ubezpieczenia zdrowotnego dla pracowników wynosi 13,5% (4,5% pobierane jest z wynagrodzenia brutto pracownika, a pozostałe 9% płaci pracodawca).
Każdy pracownik ma prawo do wyboru zakładu ubezpieczenia zdrowotnego (w Republice Czeskiej obecnie działa ich 7). Pracodawca ma obowiązek zarejestrowania się jako płatnik składek w zakładzie, w którym zarejestrowany jest pracownik, w terminie do 8 dni od daty zatrudnienia pracownika. Pracodawca zobowiązany jest również do odprowadzania na konto właściwego zakładu całej składki na ubezpieczenie zdrowotne, a więc 9% za siebie i 4,5% za swego pracownika.
Osoby fizyczne prowadzące działalność gospodarczą (OSVČ – osoba samostatně výdělečně činná) płacą składkę do wybranego przez siebie zakładu ubezpieczenia zdrowotnego w wysokości 13,5 % od podstawy wymiaru składki, którą stanowi 50% różnicy pomiędzy przychodami z tytułu działalności zarobkowej, a wydatkami na ich osiągniecie i utrzymanie (czyli 6,75% z zysku). Podstawa do obliczenia składki w przypadku osoby samozatrudnionej nie może być niższa od ustawowej podstawy minimalnej liczonej od średniego wynagrodzenia za rok poprzedni.
Minimalna składka na ubezpieczenie zdrowotne w 2020 r. dla osób fizycznych prowadzących działalność gospodarczą wynosi 2.544 CZK miesięcznie.
Odprowadzanie składek z tytułu ubezpieczenia zdrowotnego za dany miesiąc powinno być dokonywane od 1. do 8. dnia kolejnego miesiąca w przypadku OSVČ, zaś od 1. do 20. dnia kolejnego miesiąca w przypadku pracodawców.
Pozostałe składniki systemu ubezpieczenia społecznego – zwane ogólnie ubezpieczeniem socjalnym – obejmują ubezpieczenie emerytalno-rentowe, ubezpieczenie chorobowe oraz państwową politykę zatrudnienia.
Podstawa do obliczenia składek na ubezpieczenie socjalne jest identyczna jak w przypadku ubezpieczenia zdrowotnego. Stawka łączna składki na ubezpieczenie socjalne w 2020 roku dla pracodawcy wynosi 24,8 % podstawy, a dla pracownika 6,5 %. Podobnie, jak w przypadku ubezpieczenia zdrowotnego, obowiązek naliczania i odprowadzania poszczególnych składek ubezpieczenia socjalnego ciąży na pracodawcy.
Pracodawca ma obowiązek rejestracji siebie jako płatnika składek oraz swych pracowników w Czeskim Urzędzie Ubezpieczenia Socjalnego (Česká správa sociálního zabezpečení) do 8 dni od daty zatrudnienia pracownika. W odróżnieniu od pracowników, osoby fizyczne prowadzące działalność gospodarczą (OSVČ) nie muszą uczestniczyć w systemie ubezpieczenia chorobowego.
Minimalna składka na obowiązkowe ubezpieczenie emerytalne w 2020 r. dla osób fizycznych prowadzących działalność gospodarczą jako główną czynność zarobkową wynosi 2.352 CZK miesięcznie. Odprowadzenie składek (zarówno w przypadku pracodawców, jak i OSVC) z tytułu ubezpieczenia socjalnego za dany miesiąc powinno być dokonywane od 1. do 20. dnia kolejnego miesiąca.
5. Przykłady wyliczeń podatków i składek
A) Przykładowe tabele zawierają wyliczenie podatków i składek odprowadzanych przez przedsiębiorcę w ramach działalności jednoosobowej z rocznymi przychodami przedsiębiorcy – 1.000.000 koron (ok. 170.000 zł).
a) Przy prowadzeniu pełnej księgowości – wyliczanie faktycznych kosztów działalności:
| Przychody rocznie [CZK]: | 1.000.000 |
|---|---|
| Koszty: | 400.000 |
| Razem podatek + składki NFZ i ZUS: | 138.706 |
| Z tego podatek: | 31.956 |
| Z tego ZUS: | 73.000 |
| Z tego NFZ: | 33.750 |
Wypłacalne przy wysokich kosztach działalności albo jedyna możliwość przy przychodach ponad 1.200.000 koron rocznie (ta kwota może się zmienić).
b) Przy zastosowaniu ryczałtu procentowego kosztów 60% (bez względu na ich faktyczną wysokość kosztów)
| Przychody rocznie [CZK]: | 1.000.000 |
|---|---|
| Ryczałt kosztów: | 60% |
| Razem podatek + składki NFZ i ZUS: | 104.064 |
| Z tego podatek: | 16.956 |
| Z tego ZUS: | 58.400 |
| Z tego NFZ: | 28.708 |
Wypłacalne przy niskich kosztach działalności.
c) Przy rocznych przychodach do 1.000.000 CZK i zastosowaniu ryczałtu podatkowego i składek (bez względu na faktyczną wysokość przychodów i kosztów):
| Przychody rocznie [CZK]: | 1.000.000 |
|---|---|
| Razem ryczałt podatek + składki NFZ i ZUS: | 65.628 |
| Z tego podatek: | 1.200 |
| Z tego ZUS i NFZ: | 64.428 |
B) Przykład podatków i składek płaconych w związku z zatrudnieniem pracownika pracownikiem i pracodawcą .
Podajemy przykład wysokości składek i podatków przy wynagrodzeniu brutto 20.000 CZK.
Wynagrodzenie 20.000 CZK brutto, podatki i składki wynoszą:
| ZUS – pracownik: | 1.300 |
|---|---|
| NFZ – pracownik: | 900 |
| Podatek: | 680 |
| Wynagrodzenie netto: | 17.120 |
| ZUS – pracodawca: | 4.960 |
| NFZ – pracodawca: | 1.800 |
Podane kwoty są przykładowe, dokładna wysokość przychodu netto pracownika uzależniona jest od przysługujących mu zniżek i ulg.
6. Skrzynki elektroniczne („Datové schránky“)
Skrzynkę elektroniczną posiada automatycznie z urzędu każdy podmiot gospodarczy oprócz jednoosobowych działalności gospodarczych, które mogą skrzynkę uzyskać na podstawie złożonego wniosku.
Wszystkie urzędy administracji publicznej lub sądowej wysyłają obligatoryjnie wszystkie pisma do skrzynki elektronicznej podmiotu.
Jednocześnie jest obowiązkiem podmiotu wysyłać wszystkie zeznania podatkowe, zeznania do VAT oraz inne dokumenty wyłącznie za pośrednictwem skrzynki elektronicznej.